هزینه تحصیل در آلمان

مقدمه

نام دانشگاه‌های آلمان هر سال در بین رنکینگ‌های جهانی دیده می‌شود. تعداد بالای دانشگاه در این کشور با سیستم آموزشی فوق‌العاده و استاندارد، آلمان را به یکی از مقاصد محبوب تحصیلی در جهان تبدیل کرده است. اما فقط اعتبار علمی این دانشگاه‌ها نیست که دانشجویان دنیا را به سمت خود می‌کشد.

هزینه تحصیل در آلمان

بلکه هزینه‌های ارزان تحصیل و زندگی در این کشور نیز یکی از علل اصلی مهاجرت دانشجویان به این کشور برای ادامه تحصیل است. در این مقاله سعی داریم جزئیات هزینه تحصیل در آلمان را برای شما به طور کامل شرح دهیم و آن را با سایر کشورهای اروپایی مقایسه کنیم.

مقایسه هزینه تحصیل و زندگی در آلمان با کشورهای دیگر

کشورهای اروپایی همیشه مقصد محبوب و پرطرفداری برای ادامه تحصیل هستند. به دلیل سیستم دانشگاهی خوب، هزینه‌های تحصیل اندک، رفاه و هزینه‌های مناسب زندگی. در این میان چرا آلمان تا این اندازه مورد استقبال دانشجویان دنیا قرار گرفته است؟ با مقایسه هزینه‌های تحصیل و زندگی در کشورهای دانشجوپذیر اروپایی با هزینه تحصیل در آلمان و هزینه زندگی دانشجویی در آلمان، می‌توانیم جواب این سوال را پیدا کنیم:

1. نروژ: دانشگاه‌های دولتی نروژ شهریه ندارند.

2. سوئد: هزینه تحصیل در سوئد با توجه به رشته و دانشگاه شما، ممکن است از 7500 یورو تا 25500 یورو در سال متغیر باشد. هزینه زندگی در شهرهای مختلف سوئد متفاوت است اما متوسط هزینه زندگی دانشجویی در سوئد بین 700 تا 1200 یورو در ماه است. هزینه زندگی در شهرهایی مثل استکهلم و گوتنبرگ حدود 1250 یورو در ماه و در شهری مثل اوپسالا از 750 تا 1200 یورو در ماه است. همچنین در شهرهایی مثل لوند حدود 850 یورو در ماه است.

3. فنلاند: شهریه دانشگاه‌های فنلاند ممکن است از 4000 تا 19000یورو متغیر باشد.

4. ایتالیا: هزینه تحصیل در دانشگاه‌های ایتالیا به شرح زیر است:

دانشگاه‌های دولتی: بین 900-1000 یا 2000 یورو

دانشگاه‌های خصوصی: از 6000 یورو تا 35000-40000 یورو در سال

5. فرانسه: هزینه تحصیل در فرانسه در مقطع لیسانس، بین 170 تا 620 یورو (برای رشته‌های مهندسی) در سال است. همچنین این مبلغ در مقطع کارشناسی ارشد حدود 260 و در مقطع دکترا نیز 396 یورو در سال است.

هزینه زندگی در فرانسه ممکن است از 650 یورو در شهرهای کوچک تا 1800 یورو (در پاریس) متغیر باشد. اما متوسط هزینه‌ها حدود 700 تا 1000 یورو در شهرهای معمولی مثل نیس، تولوس و لیون و… است.

6. هلند:

هزینه تحصیل در دانشگاه‌های هلند در مقطع لیسانس: 6000-15000 یورو در سال

هزینه تحصیل در دانشگاه‌های هلند در مقطع فوق لیسانس: 8000-20000 یورو در سال

این شهریه در دانشگاه‌های خصوصی ممکن است تا 30000 یورو در سال نیز برسد.

هزینه زندگی به طور کلی در این کشور 800-1200 یورو در ماه است. این مبلغ در آمستردام بیشتر است و حدود 1000-1500 یورو در ماه است. در شهرهای دیگر مثل دلفت و روتردام ممکن است از 760 تا 1250 یورو در ماه باشد.

7. انگلستان:

هزینه تحصیل در دانشگاه‌های انگلیس در مقطع فوق لیسانس از 5000 یورو در سال شروع می‌شود و ممکن است حتی تا 30000 یورو در سال نیز برسد (هزینه تحصیل در لیسانس نیز چندان تفاوتی ندارد). این مبلغ برای دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا حدود 17500 یورو در سال است. همچنین تحصیل در رشته‌هایی مانند مهندسی، تجارت، کامپیوتر و… گران‌تر از تحصیل در رشته‌های علوم انسانی است. هزینه‌ی یک زندگی دانشجویی در انگلستان حدود 1300 پوند (1400 یورو) یا بیشتر در ماه است.

با مقایسه‌ی همه‌ی این هزینه‌ها می‌بینیم که حتی اگر کشوری شهریه‌ی دانشگاه نداشته باشد، هزینه زندگی‌اش بالاست. در ادامه این مقاله می‌بینیم که هم به لحاظ هزینه زندگی دانشجویی در آلمان و هم هزینه تحصیل در آلمان، انتخاب این کشور به عنوان مقصد تحصیلی چه قدر عاقلانه است.

هزینه تحصیل در دانشگاه‌های آلمان

دانشگاه‌های دولتی: این دانشگاه‌ها که تعدادشان در آلمان زیاد است (حدود 300 دانشگاه)، شهریه‌ی زیادی دریافت نمی‌کنند. همان طور که در قسمت‌های بعدی این مقاله خواهید دید، معمولاً بیش از 450 یورو شهریه این دانشگاه‌ها نیست. هرچند در مقطع ارشد و برای بعضی رشته‌های خاص بیشتر است. بیشتر دانشگاه‌های مطرح آلمان دولتی هستند.

دانشگاه‌های خصوصی: این دانشگاه‌ها که تعدادشان در آلمان رو به افزایش است و از اعتبار خوبی هم در جهان برخوردارند، توسط دولت تاسیس نشده‌اند. بلکه نهادهای خصوصی آن‌ها را تاسیس کرده‌اند.در نتیجه شهریه‌ی بیشتری دارند. شهریه‌ی این دانشگاه‌ها ممکن است به 30000 یورو در سال برسد.

گران‌ترین دانشگاه‌های آلمان

1. Bard College Berlin: بین 20000 تا 28000 یورو در سال

2. GISMA Business School: با توجه به رشته تحصیلی ممکن است از 10000 یورو تا 27000 یورو در سال متغیر باشد.

3. CODE University of Applied Science: حدود 11000 یورو در سال

4. Munich Business School: حدود 12500 یورو در سال

5. Otto Beisheim School of Management: 24000-32000 یورو

6. EBC hochschule: لیسانس سه ساله: 898 یورو در ماه و فوق لیسانس دوساله: 995 یورو در ماه

ارزان‌ترین دانشگاه‌های آلمان

1. دانشگاه فنی مونیخ: 129.5 یورو در هر ترم (حدود 258 یورو در سال)

2. دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ: حدود 258 یورو در سال

3. دانشگاه هومبولت برلین: رایگان

4. دانشگاه فنی برلین: برای مقطع لیسانس حدود 559 و برای مقطع فوق لیسانس حدود 816 یورو در سال

5. دانشگاه هامبورگ: شهریه ندارد اما در ابتدای ترم حدود 300 یورو برای خدمات عمومی مثل کارت دانشجویی، غذا، حمل و نقل و… هزینه دریافت می‌کند.

هزینه تحصیل در رشته‌های مختلف در آلمان

پزشکی: حدود 3000 یورو در هر ترم

دندان‌پزشکی: حدود 1500 یورو در هر ترم

مهندسی‌ها: در دانشگاه‌های خصوصی ممکن است از 26000 یورو تا 40000 یورو در سال (با توجه به مقطع تحصیلی) هزینه داشته باشد.

تجارت و مدیریت: این رشته‌ها نیز مانند رشته‌های مهندسی، گران‌ترین رشته‌های تحصیلی در آلمان هستند و هزینه تحصیل در آلمان در این رشته‌ها نیز در دانشگاه خصوصی مانند رشته‌های مهندسی است.

هزینه تحصیل در بهترین دانشگاه‌های آلمان و رتبه‌ی جهانی (QS) آن‌ها در سال 2020

• دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (Ludwig Maximilian University, Munich): رتبه 32  و شهریه 258 یورو در سال
• دانشگاه فنی مونیخ (Technical University of Munich): رتبه 43 و شهریه حدود 258 یورو در سال
• دانشگاه هایدلبرگ (Heidelberg University): رتبه 44 و شهریه حدود 26000 یورو
• دانشگاه هومبولت برلین (Humboldt University Berlin): رتبه 74 و رایگان
• دانشگاه شاریته برلین (Charite Universitatmedizin Brlin): رتبه 80 و شهریه حدود 11550
• دانشگاه فرایبورگ (Freiburg University): رتبه 86 و شهریه حدود 1500 یورو در سال
• دانشگاه توبینگن (University of Tubingen): رتبه 91 و شهریه حدود 158 یورو
• دانشگاه آخن (RWTH Aachen): رتبه 99 و شهریه حدود 1100 یورو در سال
• دانشگاه فنی برلین (Technical University Berlin): رتبه 149 و شهریه بین 559-816
• دانشگاه آزاد برلین (Free University of Berlin): رتبه 117 و شهریه بین 2250-3800 یورو
• دانشگاه بن (University of Bonn): رتبه 105 و حدود 290 یورو برای ثبت نام

هزینه تحصیل در آلمان در مقطع کارشناسی

هزینه تحصیل در آلمان در مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های حدود 250 یورو است. در دانشگاه‌های خصوصی ممکن است این شهریه به 20000 یورو نیز برسد.

هزینه تحصیل در آلمان در مقطع کارشناسی ارشد

شهریه دانشگاه در این مقطع، با توجه به constitutive بودن یا نبودن رشته متفاوت است. اگر رشته‌ای که انتخاب می‌کنید، مرتبط با رشته‌ی لیسانس شما باشد، هزینه تحصیل در آلمان در این مقطع برای شما صفر است. اما اگر رشته‌های non-constitutive (نامرتبط) را انتخاب کنید با توجه به دانشگاه خود ممکن است مجبور شوید از 5000 یورو تا 20000 یورو در دانشگاه‌های دولتی و تا 30000 یورو در دانشگاه‌های خصوصی شهریه بپردازید.

هزینه تحصیل در آلمان در مقطع دکترا

هزینه تحصیل در آلمان در مقطع دکترا و در یک دانشگاه دولتی، حدود 150 تا 200 یورو در هر ترم است.

هزینه مسکن در آلمان

اجاره: 250-390 یورو در ماه

خوابگاه دانشجویی: 250 یورو در ماه

اجاره آپارتمان مشترک: 365 یورو در ماه

اجاره آپارتمان مستقل: 390 یورو در ماه

هزینه خورد و خوراک

خورد و خوراک و غذا: 170 یورو

هزینه حمل و نقل

25-200 یورو در ماه

اجاره دوچرخه: 15-20 یورو در روز

هزینه رستوران و تفریح

هزینه یک وعده غذا در یک رستوران خوب در آلمان حدود 10 یورو و در فست‌فود و مک‌دونالد حدود 3.5 یورو است.

یک بلیت سینما حدود 11 یورو و هزینه باشگاه حدود 30 یورو در ماه است.

هزینه کتاب و لوازم تحریر

20 یورو

هزینه آب، برق، گاز و تلفن

قبض تلفن و اینترنت: کمتر از 35 یورو در ماه (حدود 32-33 یورو)

هزینه آب و برق و گاز برای یک آپارتمان 85 متری: 221 یورو در ماه

هزینه بیمه درمانی

طبق قوانین آلمان، هر فرد باید بیمه‌ی درمانی داشته باشد. شما می‌توانید از بیمه‌های دولتی یا خصوصی این کشور استفاده کنید. هزینه بیمه را جزو هزینه مهاجرت تحصیلی به آلمان در نظر بگیرید. چون هزینه‌ای ضروری است و گریزی از آن نیست. هزینه بیمه در آلمان بالای 80 یورو و معمولاً بین 110 تا 190 یورو است.

 بیمه مصوب قانونی در آلمان، Techniker Krankenkasse (TK) است. این بیمه قیمتی مناسب و خدماتی عالی دارد. به همین دلیل در بین دانشجویان بین‌المللی بسیار معروف است.

بیمه سلامت EDUCARE24 نیز بیمه‌ی خصوصی معروفی در بین دانشجویان است. این بیمه به دانشجویان رشته‌های زبان، پزشکی، دانشجویان دکتری و دانشجویان بالای 30 سال، خدمات ارائه می‌کند.

گران‌ترین شهرهای آلمان

هزینه زندگی دانشجویی در آلمان به طور متوسط بین 700 تا 1000 یورو در ماه است. (با احتساب هزینه مسکن).

هزینه مهاجرت تحصیلی به آلمان و زندگی در شهرهای آلمان مثل برلین، فرانکفورت، دوسلدورف و… حدود 900 تا 1500 یورو در ماه است. در این‌جا چند شهر گران را در آلمان معرفی می‌کنیم:

1. گران‌ترین شهر آلمان، مونیخ

2. هامبورگ

3. فرانکفورت

4. دوسلدورف

ارزان‌ترین شهرهای آلمان

هزینه زندگی دانشجویی در آلمان در شهرهای ارزانی مثل فرایبورگ، لایپزیک و هانوفر و… حدود 750 تا 1100 یورو در ماه است. همه این هزینه‌ها با احتساب هزینه مسکن است. اما ما چند شهر ارزان دیگر را که شاید چندان به گوش شما آشنا نباشند، معرفی می‌کنیم:

1. بیلفلد (Bielefeld):

2. فرانکفورت (Oder)

3. هاله (Halle)

4. کرفلد (Krefeld)

انواع بورسیه‌های موجود برای تحصیل د رآلمان

• DAAD: معروف‌ترین نهاد اعطا بورسیه به دانشجویان آلمانی و بین‌المللی است که بیش از 100000 دانشجو را به لحاظ مالی حمایت می‌کند. برای پوشش هزینه تحصیل در آلمان در گام اول، به سایت داد مراجعه کنید.
• The Deutschlandstipendium program: بورسیه‌ای فدرالی در آلمان که به دانشجویان با صلاحیت علمی بالا اعطا می‌شود و مبلغ آن حدود 300 یورو در ماه است. معمولاً تا دو ترم ادامه دارد اما با توجه به شرایط دانشجویان، می‌تواند طولانی‌تر نیز باشد. تاریخ اپلای برای این بورسیه تا 24 ژوئن است.
• The Friedrich Ebert Stiftung: این بورسیه متعلق به دانشجویان ممتازی است که در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی نیز شرکت می‌کنند. مبلغ این بورسیه ممکن است تا 1000 یورو در ماه نیز برسد که علاوه بر پوشش کامل شهریه، بیمه‌ی سلامت، هزینه‌ی کتاب و… را نیز دربرمی‌گیرد. مبلغ این بورسیه بسیار قابل‌توجه است و می‌تواند هزینه زندگی دانشجویی در آلمان را به طور کامل پوشش دهد.
• بورسیه‌های دولتی BAFOG: این بورسیه که مروبط به اداره‌ی امور مهاجران آلمان است، برای دانشجویان مهاجر با وضعیت مالی ضعیف در نظر گرفته شده است. این نهاد همیشه دانشجویان بین‌المللی را در آلمان حمایت می‌کند.
• بورسیه‌های دولتی BMBF: این بورسیه نیز یک بورسیه‌ی حمایتی معروف برای تامین هزینه تحصیل در آلمان است و با کمک‌هزینه‌های خود از دانشجویان مهاجر حمایت می‌کند.
• بورسیه بنیاد هانریش بل: این بورسیه برای همه‌ی دانشجویان بین‌المللی در همه مقاطع و رشته‌هایی مانند مهندسی، تکنولوژی، مدیریت، ریاضیات و رشته‌های حوزه محیط زیست و همچنین رشته‌های اقتصاد، حقوق، روزنامه‌نگاری و هنر اعطا می‌شود. تاریخ‌های اپلای برای این بورسیه، اول مارس و اول آوریل است.

درآمد کار حین تحصیل در آلمان

شما به عنوان دانشجوی بین‌المللی خارج از اتحادیه اروپا، می‌توانید حین تحصیل در آلمان، در طول سال 120 ساعت تمام‌وقت و یا 240 ساعت پاره‌وقت کار کنید. اما شما به عنوان دانشجوی خارج از اتحادیه اروپا نمی‌توانید در دوران دانشجویی برای تامین هزینه تحصیل در آلمان، کسب و کار شخصی راه‌اندازی کنید و یا کارهای فریلنسری انجام دهید.

شما با این میزان ساعت کار دانشجویی می‌توانید به طور متوسط، 450 یورو در ماه، درآمد کسب کنید که مالیات به آن تعلق نمی‌گیرد. این مبلغ، مبلغ خوبی برای تامین هزینه زندگی دانشجویی در آلمان است.

هزینه ویزای تحصیلی آلمان

یکی از مهم‌ترین بخش‌های هزینه مهاجرت تحصیلی به آلمان که حتما باید به آن فکر کنید، هزینه ویزای تحصیلی آلمان است. منظور از هزینه ویزای تحصیلی فقط آن مبلغ 60-75 یورو هزینه‌ی مصاحبه نیست. بلکه شما برای اثبات تواناییِ تامین هزینه تحصیل در آلمان، باید گواهی ارائه کنید. به این گواهی تمکن مالی می‌گویند. این تمکن مالی ثابت می‌کند که شما از پس هزینه تحصیل در آلمان، هزینه مهاجرت تحصیلی به آلمان و به طور کلی هزینه زندگی دانشجویی در آلمان، برمی‌آیید. برای اثبات تمکن مالی هزینه تحصیل در آلمان، چند راه وجود دارد:

1) ایجاد حساب بلوکه‌شده یا مسدود‌شده: شما به عنوان یک دانشجوی خارجی برای ادامه تحصیل در آلمان و تامین هزینه تحصیل در آلمان ، باید ثابت کنید که 861 یورو در ماه و یا 10332 یورو در سال درآمد دارید.

2) ارائه فیش حقوقی والدین به عنوان سرپرست و تامین‌کننده هزینه تحصیل در آلمان برای شما

3) ارائه نامه‌ای مبنی بر این‌که فردی ساکن آلمان، هزینه‌های زندگی دانشجویی در آلمان را برای شما بر عهده گرفته است. به این نامه Verpflichtungserklarung می‌گویند.

4) ارائه مدرک بورسیه از دانشگاه‌ها یا دولت آلمان که نشان دهد شما توانایی تامین هزینه تحصیل در آلمان را دارید.

هزینه تحصیل در آلمان به زبان انگلیسی

همه هزینه‌هایی که در بالا به عنوان هزینه تحصیل در آلمان و هزینه زندگی دانشجویی در آلمان شمردیم، برای تحصیل در رشته‌های انگلیسی‌زبان نیز صدق می‌کنند. چون تقریباً در همه‌ی دانشگاه‌های آلمان می‌توانید رشته‌های انگلیسی‌زبان را پیدا کنید. در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز شما تقریباً هر رشته‌ای را که بخواهید می‌توانید به زبان انگلیسی ادامه دهید.

سوالات متداول

• آیا تحصیل رایگان در آلمان امکان‌پذیر است؟

تا سال 2017 بیشتر دانشگاه‌های آلمان رایگان بودند. اما چند سالی است که شهریه‌ی اندکی دریافت می‌کنند. همان طور که دیدیم، هنوز هم دانشگاه‌هایی پیدا می‌شوند که شهریه دریافت نکنند. از طرفی شما به عنوان دانشجوی خارجی گاهی این امکان را دارید که با ارائه‌ی مدارکی دال بر ضعف مالی از پرداخت همان شهریه‌ی اندک نیز معاف شوید. البته این قانون فقط در تعداد کمی از دانشگاه‌های آلمان اجرا می‌شود.

• آیا گرفتن پذیرش و بورسیه تحصیلی آلمان بدون مدرک زبان ممکن است؟

خیر. شما برای تحصیل در آلمان به حداقل یک نوع مدرک زبان (انگلیسی یا آلمانی) نیاز دارید.

• آیا پس از فارغ‌التحصیلی می‌توان در آلمان شغل پردرآمدی داشت؟

بله. آلمان به دلیل این‌که کشوری صنعتی است، دانشجویان رشته‌های فنی را به راحتی جذب بازار کار خود می‌کند.

• پردرآمدترین رشته‌های تحصیلی در آلمان پس از فارغ‌التحصیلی کدامند؟

رشته‌های مهندسی برق، مهندسی مکانیک، حسابداری، مهندسی کامپیوتر و علوم داده، معماری و…

• آیا با داشتن سن بالای 30 سال می‌توان از بورسیه‌های آلمان برخوردار شد؟

در مقطع کارشناسی، معمولاً تا سن 30 و در مقطع کارشناسی ارشد تا 35 سال نیز شانس دریافت بورسیه وجود دارد.

سخن پایانی

همان طور که دیدید، آلمان علاوه بر دانشگاه‌های ممتاز، بیشتر به دلیل هزینه‌های ارزان زندگی و تحصیل در بین دانشجویان بین‌المللی معروف و محبوب است. خلاصه این مقاله این است که آلمان اگر بهترین گزینه برای ادامه تحصیل نباشد، قطعا یکی از بهترین گزینه‌ها برای مهاجرت تحصیلی است.